شارە عەرەبییەکانی کوردستان

وێنەی چایخانەیەکەی شەقڵاوە

هەڤاڵ نەژاد

بەشێکی زۆری خانوو و شوقەی ئەو پرۆژانەی بەناوی وەبەرهێنان و کەمکردنەوەی کێشەی نیشتەجێبوونەوە، لەم ساڵانەدا دران بە وەبەرهێنەر و بازرگانەکان، عەرەب کڕیونی.

ئەو پرۆژانە نرخیان بەشێوەیەک بەرزبوو، کرێچیی و فەرمانبەر و خاوەن داهاتی کەم و مامناوەند پێیان نەدەکڕا، لەم حاڵەتەدا مشتەری هەرە باش عەرەبەکان بوون. ئیدی بە هەر شێوە و شێوازێک بووبێ ئەو پارەیان هەڵسووڕاندووە و کڕیویانن.

وەبەرهێنەکانیش لە پێناو دەستخستنی پارە، پێیان فرۆشتوون و  لە سەریان تاپۆ کردوون. هەر بۆیە ئێستا لە زۆرینەی ئەو " شار و گوند و ئاپارتمان و گەڕەک"ـە تازانە لانی کەم لە نیوە زیاتر عەرەبن و لە هەندێکیاندا ماڵە کوردی تاک و تەرا تێدایە، وەک عەرەبەکان خۆیان گوتوویانە؛ گەڕەکەکەیان زۆر خۆشە، بەڵام یەک دوو ماڵە کوردی تێدایە ناخۆشیان کردووە!

دیارە ئەمە هەمووی بە بەرچاوی ئاسایش و حکومەت و دەستەی وەبەرهێنانەوە بووە و ئەوانیش باکیان پێی نەبووە و نییە. ئەم بێڕەوشتییەی بازرگانەکان لەسەر حسابی زەوی خەڵک، کە بە نیمچە خۆڕایی لە حکومەت وەریانگرتووە بە ناوی کەمکردنەوەی کرێچی لە کوردستان، کارێکی کردووە هەم کێشەی نیشتەجێبوونی هاوڵاتیانی خۆمان زیاتر و زەقتر بێ، هەم ببێتە هۆی گۆڕینی دیمۆگرافی شارەکان و گەڕەکە تازەکان و عەرەب تێیدا ببنە زۆرینە. دیارە بۆ ئەمەش کۆمەڵێک بەرپرس و دەسەڵاتداری نێو دەسەڵات بە هەموو لقەکانییەوە کەمتر بێڕەوشت نین لە بازرگانەکان و لە زۆر حاڵەتدا کەسانی نێو دەسەڵات شەریکەبەش و شەریکەدزی بازرگانەکان بوون!

ڕقم لە عەرەب و هیچ نەتەوەیەکی تر نییە، بەڵام تا خاکەکەم داگیرکراوبێ لە لایەن هەر نەتەوەیەکەوە، لانی کەم خۆشم ناوێن. باوەڕیشم بەوە نییە بڵێن سیستەمی سیاسی و خەڵکی ئاسایی جیاوازن، خەڵکی ئاسایین دواجار سیستەمی سیاسی دروست دەکەن، ئادەی لە  ژمارە پەنجەکانی دەست زیاتر ناوی دۆستی ڕاستەقینەی کوردم لە نێو تورک، فارس و عەرەبدا بۆ ڕیز بکە. جا ئێستا وێڕای داگیرکەریش، وا دەبن بە خاوەن زەوی لێمان و خۆشمان دەبین بە کرێچیان!

ئەگەر خۆمان گێل نەکەین و خۆبەکەمزانی بەرامبەر عەرەب دەممان دانەخا، لە ئێستادا کە عەرەب خەریکی بەڕێوەبردنی جینۆسایدێکی تری ئێمەن لە کۆبانی و شەنگال و دەوروبەری، دەتوانین بگەینە ئەو ئەنجامەی کە ئەگەر عەرەب دوژمنمان نەبن، لە باشترین حاڵەتیاندا ئەوەیە دۆستیشمان نین! ئەوانەی پەنایان بۆ هێناوین و لەبەر بەرژەوەندی خۆیان وەک دۆست دەناسێنن، هەر ئەوانەن کە کەسوکاریان و مێردەکانیان لە موسڵ و شەنگال و جەلەولا دەمانکوژن و ژن و منداڵەکانیشیان ناردۆتە سەر ورگمان و لێرە تولە مارەکانیان بەخێو دەکەین تا سبەی ئەوانیش پێمانەوە بدەن.

چەند ساڵێکە ئەوە دەڵێمەوە، ئەمانە سبەی دەبنە عەرەبی ڕەسەنی هەولێر و سلێمانی و دهۆک، بەهیچ شتێک ناڕۆن و داوای بەشی کۆتاش دەکەن لە پەرلەمان و، ئەنجوومەنی پارێزگاکان و شارەوانییەکان. ئێستاش کە هیچ نەبووە، لە زۆرێک لە فەرمانگە، ژوورە بازرگانییەکان، بانکەکان کارمەندیان هەیە و لە بەشێکیاندا زۆرینەن و ئامادەش نین فێری کوردی ببن و بە کوردی قسە بکەن، دەبێ کوردە لە بەر چاوی ڕەشی ئەوان خۆی فێری عەرەبی بکات و بە عەرەبی قسە بکات، ئەمە جگە لە رێستۆرانت و کافتریا و ئارایشتگاکان کە تا کوردێک یا کوردیزانێک دەبینی ڕۆحت دەردەچێ!

بۆیە بەلاتانەوە ئاسایی بێ کە سبەی لە هەواڵەکاندا ناوی شارە عەرەبییەکانی هەولێر و سلێمانی و دهۆک ببیستن و داوای دەرکردنی ماڵە کوردییەکان بکەن! ئاخر نا حەقیان نییە، ئەو ماڵە کوردیانە شار و گەڕەکانیان لێ ناخۆش کردوون.

ڕەنگە ئێستا خۆبەمرۆڤدۆستزانەکانی کورد، ڕەگی ملیان هەستێ و بە ئاسانی چەسپی ڕەگەزپەرستیم لێ بدەن. گەردەنیان ئازاد بێ! گلەیی لەوان ناکەم، بۆ خۆبەکەمزانیی کورد دەگریم!