خەیاڵپڵاوی پێشکەوتنخوازانە!

وه‌ڵام بۆ نووسینێکی بێ ناوی ماڵپەڕی ئاوێنە* 

 هه‌ڤاڵ نه‌ژاد

 لە ماڵپەڕی ئاوێنە، نووسینێک بە سەردێڕی ( بارزانی و ئاڵای کوردستان!) بڵاو بۆتەوە. نووسەری ئەو نووسینه‌، لە پەنای دانەنانی ئاڵای کوردستان لە سەردانی سەرۆکی هەرێم بۆ تورکیا و ئێران، دەکەوێتە وێزەی ئاڵای کوردستان و سروودی ئەی رەقیب و، نەتەوەییەکان. نووسەر، هۆکاری دانەنانی ئاڵای کوردستان لە سەردانەکانی بارزانی بۆ ئەو دوو وڵاتە بۆ ناسیۆنالیستانە بوونی ئاڵاکە و نا پێشکەوتوویی و نا نیشتمانی ئاڵای کوردستان دەگێڕێتەوە.

له‌ ده‌ستپێکدا نووسەری بەرێز، ده‌نووسێت " هەندێک رەخنە له‌سەرۆکی هەرێم دەگرن کە غەمخۆری پۆست‌و مەقامە سیاسیی‌و دیپلۆماسیەکەی نییە‌و ئاڵای کوردستانی لەبیرچووە! ئەمانەش بەناوی پرۆفێشناڵیزمی میدیای کوردییەوە بڵاو دەکرێتەوە. لەڕاستیشدا ئەم جۆرە رەخنانە بەشێکی بۆ خۆڕادانی سیاسیی‌و نەشارەزایی دەگەڕێتەوە، بەشێکیشی خۆشخەیاڵییە بە بارزانی‌و دروشمە حەماسیەکانی ئێرەو ئەوێی"

پێش هەر شتێک، ئاڵای هەر وڵاتێک بەگوێڕەی یاسا، بەشێکە لە سەروەری ئەو وڵاتە، ئاڵای هەرێمی کوردستانیش بەهەمانشێوە بەشێکە لە سەروەری هەرێمی کوردستان. ئەمە نە پەیوەندی بە بارزانییەوە هەیە، نە بە خۆڕادانی سیاسی، وەک ئەوەی نووسەر دەیڵێت، بەڵکو ئەمە شتێکی یاسایییە و پەیوەندی بە یاسا و دەستووری ناوخۆیی و، پرۆتۆکۆلی سەردانە نێودەوڵەتییەکانەوە هەیە. نووسەری بەرێز لە چەند دێڕی خوارەوەدا ئاماژە بەوە دەکات، کورد بە زمانێکی "پرۆفیشناڵانە" نانووسێت و بە حەماسەتی  کوردایەتی دەردەسەرییەکانی دەردەبڕێت، بێ ئاگا خۆشی لە سەرەتای وتارەکە بە حەماسەت ( هەڵبەت بێ کوردایەتی) دەنووسێت و خۆی گوتەنی "پرۆفیشناڵانە" نەینووسیوە. چونکە دەبوو بزانێت ئاڵا پەیوەندی بە خۆڕادانی سیاسی و حەماسییەوە نییە، بەڵکو یاسایی و دەستووری و نێودەوڵەتییە بەهۆی سەروەری هەرێمی کوردستانەوە.

لە مادده‌ی 20 رێککەوتنامەی ڤییەنا بۆ پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان، ساڵی 1961 هاتووه‌ ( نوێنەر و سەرۆکی شاند مافی هەڵکردنی ئاڵای نیشتمانی و دروشمی دەوڵەتە باوەڕ پێکراوەکەی هەیە، لەسەر شوێنی نوێنەرایەتی و شوێنی نیشتەجێ بوونی سەرۆکی شاندەکە، هەروەها له‌سه‌ر ئامرازەکانی هاتوچۆش) بەو پێیەی هەرێمی کوردستان، هەرێمێکی فەرمی و دەستوورییە، لە ڕووی نێودەوڵەتییەوە ئەو مافەی دەبێ کە لە سەردانە نێودەوڵەتییەکاندا، ئاڵاکەی هەڵبکات.

نووسه‌ر، ده‌نووسێت " سروودی ئەی رەقیب‌و ئاڵای کوردستان، بێ ئەوەی له‌باکگراوند‌و ستاندەردە فیکریی‌و کولتووریی سیاسییەکانی ورد ببینەوە، بوونە بە سیمبۆڵێکی کوێرانەی نەتەوەیی‌ و لەهەموو هەنگاوێکی سیاسیی‌و دیپلۆماسیشدا یەخەی خودی ئەو سەرکردایەتییە دەگرێتەوە"

بە بڕوای من، ئەمە بێ ویژدانییە و نا " پرفێشناڵانە"یە، بە چ پێوەرێک کاکی نووسەر دەیسەلمێنێ ئەمانە سیمبۆلی کوێرانەی نەتەوەیین، فرێدانی وشەی نا "پرۆفیشناڵانە" لە پای چی؟ بە چ " پرۆفێشنیاڵ"ییەک خۆشەویستی خەڵکی کوردستان، بۆ ئاڵای کوردستان و سروودی ئەی رەقیب کوێرانەیە؟

دواتر جگە لە ئێران و تورکیا، لە کوێی تر ئاڵای کوردستان، یەخەی سەرکردایەتی باشووری کوردستانی گرتۆتە، وەک ئەوەی کاکی نووسەر نووسیویەتی؟

دەبێ ئاڵای کوردستان چ توندڕەوییەکی تێدابێت؟ رەنگەکانی هێندەی سروشتی و گشتین کوا کوردی و نەتەوەیین؟ کام لە رەنگەکانی دژایەتی نەتەوەیەک یا هەر لایەنێکی تێدایە؟

نووسەر، لە پەنای ئەوەی رەخنە لە هەڵوێستی بارزانی دەگرێ، کە سەبارەت بە زمانی فەرمی زۆر "نێگەتیڤە"و دەنووسێت " لە ئاست ئاڵاش جگە لە دروشم و حەماس شتێکی تر نییە." دیارە من بۆ ئەوە هاوڕای نووسەرم لەبارەی زمانی کوردییەوە، بەڵام نازانم دەبێ چ پەیوەنییەک لە نێوان زمانی فەرمی کوردی و هەڵنەکردنی ئاڵا لە سەردانە دیپلۆماسییەکان هەبێ؟ دواتر ئاڵا سیمبۆل و بەشێک لە سەروەری نێودەوڵەتی هەر وڵاتێکه‌ و هیچ پەیوەندییان بە سەرۆک و سەرکردە و سیاسییەوە نییە.

نووسەر، سەبارەت بە ئەی رەقیب دەڵێت "لەگەڵ گیانی سەردەم‌و دونیای مۆدێرن‌و گڵۆبالیزم‌و په‌یوەندیە نێودەوڵەتیەکاندا نە دەگونجێ‌و نە گیانێکی مرۆیی‌و نیشتمانیشی تێدایە‌و بەچاوێکی بچوک سەیری غەیرە کورد دەکات‌و هیچ ئاماژەیەکی پێکەوەژیانی لەگەڵ نەتەوەکانی دەوروبەردا تێدا نییە‌و سەرتاپای سروودەکەش بۆنی خوێن‌و شەڕی لێدێت"

ئەرێ سروودی کام وڵات بۆ گیانی سەردەم و دنیای مۆدێڕن نووسراوە، لە کام سروود باسی ئەنتەرنێت و فەیسبووک و "گڵۆبالیزم" کراوە؟ کامە دێڕی ئەی رەقیب، دژی گیانی مرۆیی و نیشمانی نووسراوە، لە کوێی ئەی رەقیب بە بچووک سەیری غەیرە کورد کراوە؟ ئەمە نەک هەر راست نییە، بەڵکو بێ ویژدانییە! ئاخر ئەی رەقیب هەمووی هاواری مانەوە و زیندوومانەوەی کوردە بەرامبەر غەیرە کورد و، بە برینداری پێی دەڵێت کە من ماوم و نەمردووم، چ بگا بەوەی بە بچووک سەیری غەیرە کورد بکات.

نووسەر دەنووسێت" ئێران چۆن رێگە دەدات، ئاڵاکەی کۆماری کوردستان لەپشت بارزانییەوە بشەکێتەوە؟" دیارە نووسەر پێشتر بڕیاری داوە ئەو ئاڵایە رەت بکاتەوە، دەنا دەبوو بزانێت ئەو ئاڵایەی ئێستای کوردستان، زۆر جیاوازە لەگەڵ ئاڵای سەردەمی کۆماری کوردستان لە مەهاباد و یه‌ک نین.

نووسەری بابەت، نووسینەکەی بەهەلێک دەزانێت بۆ هێرشکردنە سەر نەتەوەییەکان و دەڵێ " سەرەنجام ئەم ئاڵایەی ئێستاو ئەم سروودە ناسیۆنالیستیی‌و نانیشتمانییەی ئەی رەقیب چەند زیاتر بمێننەوە‌و چارەسەرێکی عەقڵانییان بۆ نەکرێ، خەڵکی هەرێمی کوردستان باجی دروشم‌و خۆسوورکردنەوەی نەتەوەییە توندڕه‌وه‌کانی کورد زیاتر دەدات"  ئەگەر کەسێک شارەزا نەبێت، دەڵێت: نەتەوەییە توندڕەوەکان هەموو کۆمەڵگەی کوردیان خستۆتە ژێر کاریگەری خۆیانەوە و ئەوان کۆمەڵگە ئاراستە دەکەن. جارێ هیچ کە نەتەوەیی توندڕەو لە ناو کورد دا نییە، هێندەش کەمن کە بە حاڵ نووزەیان دێت و لەلایەن دەسەڵاتی نا بەرپرس و نانەتەوەیی و هەموو حیزبەکانەوە پەراوێز خراون و دژایەتی دەکرێن. نەک ئەوەی رابەری خەڵکی کوردستان بن و خەڵکی کوردستان باجی دروشم و خۆسوورکردنەوەیان بدات، کە لە راستیشدا مرۆڤگەلی لەو چەشنە نین خەڵک بەرەو هەڵدێر هان بدەن.

له‌ کۆتاییشدا نووسه‌ر، ده‌نووسێت" ئەم ئیحراجبوونانەی بارزانیش له‌ئێران‌و تورکیا، باشترین هەله ‌کە دەرسیان لێوەربگرێ‌و بیر له‌ئاڵایەکی نیشتمانیی‌و سروودێکی نیشتمانیی بۆ هەرێمی کوردستان بکاتەوە." ئەم دێرەی نووسەر هێندە لە خەیاڵپڵاوی دەچێت، هێندە لە راستی و واقیعی ناچێت. بەقسەی نووسەر بێت، ئەو دوو وڵاتە کێشەیان لەگەڵ بوونی دەسەڵاتی کوردی و حکومەتی کوردیدا نییە، تەنێ کێشەیان لەگەڵ ئەی رەقیب و ئاڵاکەی هەیە! ئەوەی تۆزێک چاودێری ئەو دوو وڵاتەی کردبێ لە مامەڵە و ڕووانینیان بۆ باشووری کوردستان، دەزانێ ئەو تێڕوانینەی نووسەر لە جێگەی خۆی نییە.

ئێران، ئەگەرچی بەڕووکەش وا نیشاندەدات کە داندەنێت بە دەسەڵاتی کوردی، بەڵام رۆژانە دوژمنایەتی و  پێشێلکارییەکانی بەرامبەر باشووری کوردستان، دەبینین. هەرچی تورکیاشە، نەک بەفەرمی دانی پێدا نەنانەوە، بەڵکو دوژمنایەتی لەگەڵ ناوی کوردستان هەیە بەهەموو شێوەیەک، تەنانەت روویداوە کێشە بۆ هاوڵاتی باشوور دروستبکەن لە فرۆکەخانەکانیان لەبەر ئەوەی هاوڵاتییه‌که‌ ناوی کوردستان بووە! چ بگا بە ئاڵاکەی!

 بەهیوام نووسەری بەرێزی ئەو نووسینە، بە سینگ فراوانییەوە ئەم وەڵامە قبوڵ بکات، نەک بە دژایەتی... پەیام خۆشەویستییە.

* له‌گه‌ڵ نووسینه‌که‌دا وێنه‌ی به‌رێزێک دانرابوو، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ناوی له‌سه‌ر نه‌بوو نه‌مویست له‌سه‌ر وێنه‌که‌ بریار له ناوی‌ نووسه‌ره‌که‌ی بده‌م. ئێره‌ کلیک بکه‌ بۆ خوێندوه‌ی وتاره‌که‌

تێبینی: ئه‌م نووسینه‌ هه‌فته‌ی پێشوو نێردرا بۆ رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌، به‌ڵام بڵاونه‌کرایه‌وه‌.